Cẩn trọng trước mưu đồ mới của Trung Quốc nhằm độc chiếm Biển Đông
Những ngày
đầu tháng 7, Trung Quốc tiếp tục có nhiều hành động vi phạm chủ quyền của Việt
Nam và coi thường luật pháp quốc tế khi rầm rầm tiến hành tập trận trái phép ở
gần quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam hay đưa tàu Hải Dương 4 vào vùng đặc quyền
kinh tế của Việt Nam trên Biển Đông.
Trước đó, không chỉ các quốc gia
ASEAN mà cả thế giới cũng bất bình lên tiếng phản đối khi Bắc Kinh lợi dụng đại
dịch COVID-19 lan tràn để thực hiện một loạt kế sách mới nhằm hiện thực hoá âm
mưu độc chiếm Biển Đông.
Kỳ 1:
Mưu đồ Tứ Sa
Năm 2020 là năm đầy biến động với
tâm điểm là đại dịch COVID-19 làm hàng triệu người thiệt mạng. Với khu vực châu
Á-Thái Bình Dương, một vấn đề nóng khác cũng đang nổi lên và trở thành mối lo
lớn của toàn thế giới – đó là Biển Đông.
Theo các nhà phân tích, việc Bắc
Kinh mở cuộc tập trận hải quân ở Biển Đông vào tháng 7, cho thấy khả năng
“gây bão” và “chiếm giữ các đảo bằng lực lượng tuần duyên và tàu chiến” nước
này. “Mục đích của việc này là chứng minh cho các quốc gia Đông Nam Á khác thấy
rằng Trung Quốc có thể đến và đuổi họ ra khỏi khu vực.
Tất cả những động thái này đều phục
vụ cho mưu đồ thành lập Tứ Sa mà Trung Quốc đang ráo riết tiến hành”, chuyên
gia hải quân Bryan Clark thuộc Học viện Hudson có trụ sở ở Washington (Mỹ) nhận
định.
Yêu
sách vô căn cứ
Yêu sách Tứ Sa (tiếng Anh: Four Sha)
là chiến thuật mới thay thế “đường lưỡi bò” (hay còn gọi là đường chín đoạn),
được Trung Quốc triển khai sau khi Tòa án trọng tài thường trực (PCA) ở The Hague
(Hà Lan) ra phán quyết về vụ kiện của Philippines, bác bỏ dứt khoát yêu sách
“chủ quyền lịch sử” của “đường lưỡi bò” trên Biển Đông.
Mục tiêu cuối cùng của yêu sách Tứ
Sa vẫn là giúp Bắc Kinh dần hiện thực hoá việc sở hữu một khu vực rộng lớn trên
Biển Đông, biến những vùng biển của nước khác thành một phần thuộc thềm lục địa
mở rộng của Trung Quốc.
Trước đó, vào năm 2012, Trung Quốc
đã lập một đơn vị hành chính mới gọi là thành phố Tam Sa để quản lý các quần
đảo Hoàng Sa, Trường Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam) và bãi Macclesfield với
dân số khoảng 2.500 người.
Khái niệm Tứ Sa lần đầu tiên được
Phó Vụ trưởng Vụ Điều ước và pháp luật thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mã Tân
Dân nhắc đến trong một cuộc họp kín với giới chức Mỹ ở thành phố Boston cuối
tháng 8 năm 2017. Đến cuối năm 2019 và đầu năm 2020, Trung Quốc chính thức công
bố yêu sách Tứ Sa trong các công hàm ngoại giao số CML/14/2019 và số
CML/11/2020 gửi Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ).
Lúc này, bản chất của yêu sách Tứ Sa
được “trưng” ra một cách rõ ràng hơn. Đó là: (1) Trung Quốc có “chủ quyền không
thể chối cãi” đối với Nam Hải chư đảo, bao gồm Đông Sa, Tây Sa (quần đảo Hoàng
Sa của Việt Nam), Nam Sa (quần đảo Trường Sa của Việt Nam) và Trung Sa (bãi
ngầm Macclesfield); (2) Các nhóm đảo này là quần đảo và được sử dụng đường cơ
sở thẳng để xác định đường cơ sở và vùng nước quần đảo và (3) Các nhóm đảo này
có vùng nước quần đảo, lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục
địa tính từ đường cơ sở thẳng.
Theo quan điểm của ThS Nguyễn Hoàng
Minh, nghiên cứu viên của Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao, bước chuyển
chiến thuật về yêu sách và diễn giải yêu sách tại Biển Đông lần này của Trung
Quốc đem đến một số hàm ý chính sách quan trọng.
Thứ nhất, Trung Quốc đang sử dụng sự
“mập mờ” trong yêu sách chủ quyền để có thể biến hóa nhiều cách diễn giải khác
nhau.
Thứ hai, Trung Quốc đang tiến hành
“mặt trận pháp lý” ở Biển Đông, biến pháp lý trở thành công cụ trong chính sách
Biển Đông, từng bước “hợp thức hóa” yêu sách chủ quyền, và tuyên truyền Luật
Biển theo quan điểm của Trung Quốc.
Thứ ba, Trung Quốc đang tính đến khả
năng vẽ đường cơ sở quần đảo đối với 3 trong số 4 quần đảo còn lại thuộc Tứ Sa
(như đã làm đối với quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam, và đưa ra yêu
sách đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa được xác định dựa trên
đường cơ sở quần đảo này.
“Như vậy vùng biển mà Trung Quốc yêu
sách được tạo ra từ đường cơ sở thẳng của các quần đảo này sẽ có phạm vi rộng
hơn cả vùng biển tạo ra bởi yêu sách “đường lưỡi bò” trước đây, tức vùng biển
của Trung Sa sẽ bao gồm cả bãi cạn Scarborough và điểm cực Nam của Trung Quốc
sẽ đến tận James Shoal (thuộc vùng biển Trường Sa của Việt Nam), ThS Nguyễn
Hoàng Minh phân tích đồng thời cảnh báo rằng Trung Quốc muốn lợi dụng sự mập mờ
để có thể triển khai nhiều cách diễn giải khác nhau trước khi đưa ra một tuyên
bố chính thức có lợi nhất, trong khi tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động ở thực địa
nhằm củng cố quyền kiểm soát trên Biển Đông.
Những
viện dẫn pháp lý sai trái
Căn cứ vào các
quy định của Công ước quốc tế của LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS) và phán
quyết PCA năm 2016 thì yêu sách này cực kỳ phi lý và thậm chí có tính chất pháp
lý ít hơn nhiều so với yêu sách “đường lưỡi bò” trước đây.
“UNCLOS đã quy
định chỉ các quốc gia quần đảo mới có thể sử dụng đường cơ sở thẳng với điều
kiện tỷ lệ diện tích vùng biển và diện tích đảo tự nhiên nổi lên mặt nước nằm
bên trong đường cơ sở thẳng quần đảo không lớn hơn 9 và một số điều kiện chặt
chẽ khác. Thực tế không thể phủ nhận hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là của
Việt Nam và Trung Quốc không có quyền tuyên bố chủ quyền tại đó.
Ngoài ra, vì Trung Quốc không phải
là “quốc gia quần đảo” và tỷ lệ diện tích vùng biển tại khu vực quần đảo Hoàng
Sa và Trường Sa với tỷ lệ diện tích đảo tự nhiên nổi lên mặt nước lớn hơn rất
nhiều. Như vậy, việc dùng đường cơ sở thẳng của Trung Quốc là trái với UNCLOS.
Bên cạnh đó, phán quyết của PCA đã
làm rõ các quy định về “đảo” và “đảo đá” và các đảo đá tại quần đảo Trường Sa
chỉ có vùng lãnh hải 12 hải lý, không có vùng biển mở rộng.
Áp dụng phán quyết cho các đảo trên
quần đảo Hoàng Sa, có thể thấy rằng các đảo ở quần đảo Hoàng Sa cũng là “các
đảo đá không phù hợp cho con người sinh sống hoặc đời sống kinh tế riêng thì sẽ
không có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa”, PGS.TS Vũ Thanh Ca, nguyên Vụ
trưởng Vụ Hợp tác quốc tế và khoa học công nghệ, Tổng cục Biển và Hải đảo Việt
Nam chỉ rõ.
Riêng đối với bãi Macclesfield mà
Trung Quốc gọi là Trung Sa, PGS.TS Vũ Thanh Ca cho biết, đây chỉ là một bãi
ngầm và theo quy định của UNCLOS thì không thể là đối tượng để tuyên bố chủ
quyền.
“Như vậy, tuyên bố “chủ quyền” đối
với Trung Sa và sau đó gộp cả bãi cạn Scarborough, bãi cạn St. Esprit vào “quần
đảo” này là rất ngớ ngẩn, trái hoàn toàn với quy định của UNCLOS. Đồng quan
điểm này, ông Michael Pillsbury, thành viên cao cấp của Học viện Hudson và là
Giám đốc của Trung tâm Chiến lược Trung Quốc chỉ rõ, ý đồ mới nhất của Trung
Quốc là kết hợp 3 công cụ trong chiến tranh thông tin về Biển Đông gồm chiến
tranh pháp lý, chiến tranh truyền thông và chiến tranh tâm lý.
“Trung Quốc đang có sự chuẩn bị kỹ
lưỡng các chiến thuật pháp lý nhằm thách thức đối với các quy chuẩn quốc tế.
Bắc Kinh không bận tâm tới việc các tuyên bố của họ về cơ bản không phù hợp với
UNCLOS hay không. Họ cũng không bận tâm đến việc toà PCA đưa ra phán quyết bác
bỏ các tuyên bố về “đường lưỡi bò”. Đây là một phần trong chiến lược lớn hơn
của Trung Quốc nhằm tạo ra cho riêng mình một phiên bản của Học thuyết Monroe
nhằm tiến gần hơn tới việc thiết lập sự thống trị trong khu vực”, ông Micheal
Pillsbury nói.
Liên quan đến việc Bộ Dân chính và
Bộ Tài nguyên thiên nhiên Trung Quốc ngang nhiên công bố cái gọi là "danh
xưng tiêu chuẩn" cho 80 thực thể ở Biển Đông, ngày 23/4, Phó Phát ngôn
viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Ngô Toàn Thắng đã nêu rõ: "Việt Nam nhiều lần
khẳng định có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ
quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật phát
quốc tế, đồng thời có quyền chủ quyền, quyền tài phán ở vùng biển như xác lập ở
UNCLOS 1982. Mọi hành vi xâm hại chủ quyền Việt Nam với Hoàng Sa, Trường Sa,
quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam với vùng biển của mình đều không
có giá trị, không được công nhận và Việt Nam kiên quyết phản đối".
Được biết, trong danh sách 80 thực
thể bao gồm 25 đảo, đá cùng 55 thực thể địa lý dưới đáy biển ở Biển Đông, có
những bãi cạn nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, có điểm chỉ
cách bờ biển Việt Nam chưa đầy 60 hải lý hoặc đường cơ sở Việt Nam khoảng 50
hải lý.
Trước đó, ngày 18/4, Bộ Ngoại giao
Việt Nam đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ việc thành lập cái gọi là "thành
phố Tam Sa" và các hành vi có liên quan, yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ
quyền của Việt Nam, hủy bỏ các quyết định sai trái liên quan vì vi phạm nghiêm
trọng chủ quyền của Việt Nam.
Nguồn CAND-Khởi
Nhận xét
Đăng nhận xét