TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ THI ĐUA YÊU NƯỚC - NHỮNG
GIÁ TRỊ TO LỚN ĐỐI VỚI PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC HIỆN NAY
Độ lùi lịch sử giúp chúng ta nhận
thức rõ hơn giá trị cả về lý luận và thực tiễn tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua
yêu nước đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Là vị lãnh tụ thiên tài của Đảng
và dân tộc, trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam đấu tranh giải phóng
dân tộc và đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn hết sức
coi trọng khơi dậy, phát động phong trào thi đua yêu nước trong cán bộ, đảng
viên và quần chúng nhân dân. Người coi đây là một trong những biện pháp căn bản
để tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và
Nhà nước. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước vừa chứa đựng những giá trị
khoa học, nhân văn cao cả, vừa bao hàm những giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc,
nhất là trong phong trào thi đua yêu nước hiện nay.
HỒ CHÍ MINH - NGƯỜI KHỞI XƯỚNG
PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC CỦA NHÂN DÂN VIỆT NAM
Ngày 27/3/1948, trong bối cảnh
đất nước đang còn rất nhiều khó khăn, thách thức của những năm tháng đầu cuộc
kháng chiến kiến quốc, theo đề nghị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ban Thường vụ
Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị về phát động phong trào thi đua ái quốc, trong đó
nêu rõ: “Thi đua ái quốc là gì? Là ai nấy đều gắng làm nhanh, làm tốt, làm đẹp,
không kể công việc của mình thuộc về đời sống vật chất hay tinh thần,
không kể mình hoạt động ở hậu phương hay tiền tuyến, cốt sao lợi cho nước nhà
mà mình tiến bộ. Nước nhà đang kháng chiến và kiến quốc, mục đích thi đua ái quốc
là làm sao cho kháng chiến mau thắng lợi, kiến thiết chóng thành công”.
Thực hiện Chỉ thị của Ban Thường
vụ Trung ương Đảng, ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi
thi đua ái quốc trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân. Dù chỉ được thể hiện
súc tích trong hơn 400 từ, song Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Chủ tịch
Hồ Chí Minh là văn kiện đã khởi nguồn và mở ra một phong trào hành động thiết
thực thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn của dân tộc, tạo nên nguồn sức mạnh
vô cùng to lớn của cách mạng.
Lời kêu gọi thi đua ái quốc xác
định mục đích của phong trào thi đua yêu nước là: “Diệt giặc đói, Diệt giặc
dốt, Diệt giặc ngoại xâm”, để nhằm thực hiện “Hạnh phúc cho dân”.
Về nội dung thi đua, Lời kêu gọi
chỉ rõ: “Làm cho mau, Làm cho tốt, Làm cho nhiều” trên tất cả các lĩnh vực của
đời sống xã hội, từ quân sự, kinh tế, cho đến chính trị, văn hóa. Đây là sự thể
hiện tính toàn diện của cuộc kháng chiến, sâu xa hơn là tính toàn diện của sự
nghiệp cách mạng.
Về cách làm, trong Lời kêu gọi,
Hồ Chí Minh nêu phương châm: “dựa vào: Lực lượng của dân, Tinh thần của
dân, để gây: Hạnh phúc cho dân”. Đó là sự kết hợp giữa huy động sức dân và bồi
dưỡng sức dân, huy động sức dân, phát huy tinh thần và lực lượng của dân
xét đến cùng là để mang lại hạnh phúc cho dân. Đó cũng là tính nhân văn, triệt
để của sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc.
Đi vào cách làm cụ thể, Lời kêu
gọi nêu lên bổn phận của mỗi người dân yêu nước trong các hoạt động thực tiễn: Các
cụ phụ lão thi đua đốc thúc con cháu hăng hái tham gia mọi công việc. Các cháu
nhi đồng thi đua học hành và giúp việc người lớn. Đồng bào phú hào thi đua mở
mang doanh nghiệp. Đồng bào công nhân và nông dân thi đua sản xuất. Đồng bào
trí thức và chuyên môn thi đua sáng tác và phát minh. Nhân viên Chính phủ thi
đua tận tụy làm việc, phụng sự nhân dân. Bộ đội và dân quân thi đua giết cho
nhiều giặc, đoạt cho nhiều súng. Tóm lại, tất cả mọi người Việt Nam, hễ là người
yêu nước đều có trách nhiệm phải tham gia các phong trào thi đua.
Hưởng ứng Lời kêu gọi của Chủ tịch
Hồ Chí Minh, cả nước đã dấy lên các phong trào thi đua yêu nước rất sôi nổi và
hiệu quả. Trên khắp các mặt trận, từ tiền tuyến đến hậu phương; trên khắp các
lĩnh vực: chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, quân sự…; ở khắp các giới, các
ngành, các cấp, đâu đâu cũng sục sôi phong trào thi đua yêu nước. Đúng như sau
này, Người đã tổng kết: người người thi đua, ngành ngành thi đua, ngày
ngày thi đua.
KẾT HỢP PHONG TRÀO THI ĐUA VỚI TINH THẦN YÊU NƯỚC, TỪ NHỮNG
VIỆC LÀM THIẾT THỰC HẰNG NGÀY
Phát động phong trào thi đua
trên nền tảng tinh thần yêu nước là một tư tưởng rất đúng đắn, sáng tạo của Chủ
tịch Hồ Chí Minh, nhằm động viên đến mức cao nhất sức mạnh của toàn dân tộc cho
sự nghiệp cách mạng. Yêu nước là một truyền thống vô cùng quý báu của dân tộc
Việt Nam. Lịch sử dân tộc hàng nghìn năm đã cho thấy đây là giá trị luôn được xếp
đứng đầu trong hệ các giá trị tinh thần của dân tộc Việt Nam và luôn luôn đồng
hành cùng dân tộc trong dựng nước và giữ nước.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt
Nam, Hồ Chí Minh luôn hết sức chú trọng khơi dậy, phát huy truyền
thống yêu nước để tạo thành nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, đưa cách mạng đi từ
thắng lợi này đến thắng lợi khác. |
Yêu nước là tình cảm thiêng
liêng của mỗi người dân Việt Nam và yêu nước luôn gắn liền với bổn phận, trách
nhiệm của mỗi người đối với đất nước, dân tộc. Với Hồ Chí Minh, yêu nước không
chỉ là tình cảm cao quý, thiêng liêng, mà còn phải được thể hiện bằng những
hành động cụ thể, việc làm thiết thực, được thúc đẩy bởi những động cơ trong
sáng, ý thức của mỗi người về bổn phận và trách nhiệm bản thân đối với đất nước,
dân tộc, nhằm mang lại ích lợi cho đất nước, dân tộc. Những hành động đó mới
chính là sự biểu đạt trung thực nhất, thuyết phục nhất cho tinh thần yêu nước.
Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Thi đua là một cách yêu nước thiết thực và tích cực... Thi
đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người
yêu nước nhất”.
Điều có ý nghĩa hết sức sâu sắc
trong tư tưởng Hồ Chí Minh khi đề cập về thi đua yêu nước là Người chỉ ra rằng,
những hành động, việc làm của mỗi người trong phong trào thi đua yêu nước không
phải là những việc làm cao siêu, khác thường, mà đó chính là những công việc rất
đỗi bình thường hằng ngày của mỗi người, nhưng được làm với tinh thần yêu nước,
tinh thần trách nhiệm, tận tâm, tận lực, tạo nên năng suất, chất lượng và hiệu
quả của hành động. Với ý nghĩa đó, thi đua ái quốc là phong trào hành động thiết
thực của tất cả mọi người dân, không phân biệt giàu nghèo, không phân biệt công
việc sang hay hèn, không phân biệt lứa tuổi, giới tính, chỉ cần ai có tinh thần
yêu nước thì đều là những người tham gia và xứng đáng được tôn vinh. Người
quan tâm giáo dục nhân dân ta “thi đua lấy tinh thần yêu nước làm gốc”, lấy
lòng yêu nước thúc đẩy thi đua, nâng cao hiệu quả thi đua. Đồng thời, thi
đua là hành động thiết thực, làm động lực phát huy lòng yêu nước, qua phong
trào thi đua bồi dưỡng nâng cao lòng yêu nước, làm cho lòng "yêu nước phải
tỏ ra trong công việc thực tế”, trong công việc hằng ngày, bằng hành động cụ thể
trong lao động, sản xuất và chiến đấu.
Tiếp nối các giai đoạn cách mạng
trước, Hồ Chí Minh đã chủ trương khơi dậy, bồi dưỡng, giáo dục và phát huy truyền
thống yêu nước ở mỗi một người dân thông qua những việc làm cụ thể, thiết thực,
mang lại thế và lực mới cho cuộc kháng chiến kiến quốc của dân tộc. Người đã đặt
tên phong trào thi đua là phong trào thi đua ái quốc, gắn thi đua với truyền
thống yêu nước, tạo nên sức lay động và thuyết phục đối với mỗi người yêu nước.
THI ĐUA YÊU NƯỚC GIÚP ĐÀO TẠO VÀ NHÂN RỘNG NHỮNG CON NGƯỜI MỚI
Trong sự nghiệp cách mạng vẻ
vang và nhân văn cao cả của Hồ Chí Minh, con người luôn có vị trí cao quý nhất,
quan trọng nhất, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp cách mạng. Người
luôn chú trọng bồi dưỡng, giáo dục con người, làm cho mỗi người ngày càng được
hoàn thiện hơn cả về phẩm chất đạo đức và năng lực cá nhân. Đó chính là những
con người mới trực tiếp góp phần vào sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc
trên tất cả các lĩnh vực, từ kinh tế, chính trị, quân sự, đến văn hóa, khoa học,
nghệ thuật… Đồng thời, xét về thực chất, những con người mới đó cũng chính là
thành quả tốt đẹp nhất, quý giá nhất của sự nghiệp cách mạng, là giá trị để tìm
hiểu, lý giải khởi nguồn sự nghiệp cách mạng vẻ vang, cao đẹp của Hồ Chí Minh.
Trong bồi dưỡng, giáo dục, đào
tạo con người mới, ngoài môi trường tập trung và thường được coi là mang tính
chuyên nghiệp - các trường lớp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân - Hồ
Chí Minh còn đặc biệt coi trọng việc giáo dục, đào tạo con người thông qua một
loại trường học rất đặc biệt - trường học thực tiễn cuộc sống. Đây là trường học
giúp người học ứng dụng, thực hành và hiểu sâu hơn những điều đã học ở trường lớp
thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, theo triết lý giáo dục rất khoa học, tiên tiến:
học đi đôi với hành, lý thuyết gắn liền với thực tiễn. Đồng thời, với Hồ Chí
Minh, thực tiễn cuộc sống cũng là trường học suốt cả cuộc đời mỗi người, phù hợp
với phương châm, phương pháp tự học, học suốt đời của Người. Trường học đó dạy
cho người học những kiến thức thiết thực và cũng chứa đựng những ý nghĩa hết sức
sâu sắc của cuộc sống mà không phải và không thể có được theo đúng nghĩa trong
các trường lớp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân.
Phong trào thi đua yêu nước
chính là một loại trường học thực tiễn cuộc sống. Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Lao động
sáng tạo xã hội. Thi đua thì cải tạo con người”(5). Thông qua việc phát động và
tổ chức phong trào thi đua yêu nước trên toàn quốc, Hồ Chí Minh đã quy tụ những
người Việt Nam yêu nước thuộc mọi giai tầng, lứa tuổi tham gia vào trường đào tạo
của thực tiễn cuộc sống. Từ phong trào thi đua yêu nước của toàn dân, những con
người mới, những tấm gương tiêu biểu cho một xã hội mới được hình thành. Những
anh hùng và chiến sĩ thi đua tiêu biểu trong lao động sản xuất và chiến đấu được
tuyên dương và tôn vinh như: Ngô Gia Khảm, Trần Đại Nghĩa, Hoàng Hanh, Tôn Thất
Tùng, Lương Định Của, La Văn Cầu, Cù Chính Lan, Nguyễn Thị Chiên, Nguyễn Quốc
Trị, Nguyễn Viết Xuân,... là những điển hình cho những con người mới được đào tạo,
hình thành trong phong trào thi đua yêu nước, đồng thời cũng là những tấm gương
tiêu biểu để các thế hệ tiếp nối học tập, nhân rộng những con người mới. Đó
chính là những điển hình tiêu biểu cho nguồn lực con người Việt Nam trong kháng
chiến kiến quốc, nguồn động lực quan trọng nhất, quyết định nhất của sự nghiệp
kháng chiến kiến quốc. Đó cũng chính là nguyên nhân quan trọng góp phần lý giải
vì sao lực lượng kháng chiến lúc đầu nhỏ bé hơn rất nhiều so với quân đội thực
dân, đế quốc thiện chiến, nhà nghề, nhưng càng đánh càng mạnh, càng đánh càng
phát triển và cuối cùng đã giành được thắng lợi vẻ vang.
NHỮNG GIÁ TRỊ TO LỚN ĐỐI VỚI PHONG TRÀO THI ĐUA YÊU NƯỚC HIỆN NAY
Hơn 70 năm đã qua từ khi Chủ tịch
Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc, đất nước và dân tộc đã đạt được
nhiều thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử; uy tín, vị thế của đất nước trên
trường quốc tế ngày càng được nâng cao. Như lời Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn
Phú Trọng đã nhấn mạnh “Cơ đồ đất nước ta chưa bao giờ có được như ngày hôm
nay”. Trong thành tựu chung của đất nước có sự đóng góp quan trọng của các
phong trào thi đua yêu nước. Độ lùi lịch sử giúp chúng ta nhận thức rõ hơn giá
trị cả về lý luận và thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung và tư tưởng của
Người về thi đua yêu nước nói riêng đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân
tộc. Đó không chỉ là những chỉ dẫn, động viên toàn Đảng, toàn quân, toàn dân
phát huy tinh thần yêu nước thông qua những công việc cụ thể hằng ngày trong sự
nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây, mà còn là sự cổ vũ, dẫn đường
cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước giàu mạnh, văn minh hiện nay.
Thực hiện theo tư tưởng Hồ Chí
Minh về thi đua yêu nước, đến nay phong trào thi đua yêu nước trong các tầng lớp
nhân dân đã đạt được nhiều kết quả quan trọng trên các lĩnh vực của đời sống xã
hội. Phong trào thi đua yêu nước luôn bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm của
đất nước và các ban, bộ, ngành, địa phương. Các phong trào thi đua với hình thức
phong phú, đa dạng, chủ đề, mục tiêu rõ ràng, tiêu chí cụ thể, nội dung thiết thực,
triển khai có hiệu quả. Việc xây dựng các mô hình mới, nhân tố mới được quan
tâm, chú trọng và đảm bảo thực hiện đồng bộ 4 khâu: phát hiện, bồi dưỡng, tổng
kết và nhân điển hình tiên tiến. Qua các phong trào thi đua đã xuất hiện nhiều
tấm gương tiêu biểu, điển hình của tập thể, cá nhân trong lao động, sản xuất,
chiến đấu, học tập.
Tuy vậy, phong trào thi đua yêu
nước những năm qua cũng còn những hạn chế cần phải giải quyết, như: một số cấp ủy
đảng, chính quyền còn chưa nhận thức đầy đủ, đúng đắn tầm quan trọng của thi
đua yêu nước; có nơi, có lúc, thi đua còn mang tính hình thức, chạy theo thành
tích; thi đua chưa gắn chặt với khen thưởng, chưa thực sự khích lệ, động viên
cao độ sự phấn đấu, nỗ lực của các tầng lớp nhân dân trong sự nghiệp đổi mới, đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Một trong những giải pháp góp
phần khắc phục tình trạng trên là trở lại với những chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí
Minh về thi đua yêu nước. Tư tưởng của Người vẫn đang soi đường cho dân tộc Việt
Nam trên hành trình xây dựng một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./
Nhận xét
Đăng nhận xét