LHQ VỚI CUỘC CHIẾN VN- KHMER ĐỎ

Sau hàng loạt các vụ tấn công tàn bạo và thảm sát dân thường của Khmer Đỏ vào đất VN, tháng 12/1977, VN tấn công trả đũa đánh sâu vào đất Campuchia. Nhưng mong muốn hòa bình vẫn là ưu tiên, nên VN rút quân về và xúc tiến các nỗ lực NGOẠI GIAO, song phương cũng như đa phương.
*
Ngày 5/2/1978, VN công bố đề xuất hòa bình với Khmer Đỏ gồm 3 điểm:
° Ngừng bắn lập tức;
° Mỗi bên lùi từ biên giới 5 km để tạo vùng đệm 10km;
° Đàm phán hiệp định hòa bình, có giám sát quốc tế.
*
VN đã thông báo đề xuất này cho các thành viên chủ chốt trong Phong trào Không liên kết, cho Tổng thư ký LHQ Kurd Waldheim và đề nghị ông này cho lưu hành làm tài liệu chính thức tại LHQ.
*
Tháng 3/1978, VN kêu gọi Hội đồng Bảo an LHQ chỉ định nhóm trung gian hòa giải về xung đột biên giới. Nhưng Tổng thư ký Waldheim đã trao đổi với đoàn VN tại LHQ về việc sẽ rất khó đạt được đồng thuận trong Hội đồng Bảo an, vì VN cũng phải hiểu rằng Trung Quốc có thể dùng quyền phủ quyết để phản đối trong bối cảnh quan hệ Việt- Trung lúc đó đang rất căng thẳng.
*
Các đề nghị đàm phán trên của VN tiếp tục được lặp lại vào tháng 4 và tháng 6/1978. Khmer Đỏ đáp trả bằng việc tiếp tục tấn công qua biên giới gây rất nhiều tổn thất cho VN. LHQ không có phản ứng.
*
Tháng 12/1978, VN không còn lựa chọn nào khác đã tổ chức phản công quân sự đánh sập Khmer Đỏ. Giờ thì đến lúc LHQ lại trở nên tích cực.
--
Phần tiếp theo là trích dịch từ một tài liệu nghiên cứu [3] của Đại học LHQ (United Nations University- một cơ quan của LHQ) về tình thế bất khả kháng của VN trong những năm tháng đó:
*
"Cộng đồng quốc tế đã PHỚT LỜ những nỗ lực của VN về đàm phán hòa bình với Khmer Đỏ. Tháng 12/1978, để đáp trả sự khiêu khích của Khmer Đỏ, quân đội VN đã vượt qua biên giới, đánh đuổi Khmer Đỏ đến tận biên giới với Thái Lan. Đó là hệ quả của việc cộng đồng quốc tế đã THẤT BẠI trong việc ủng hộ những giải pháp song phương và đa phương, đã CHẲNG LÀM GÌ trong giai đoạn CHẾ ĐỘ SÁT NHÂN Khmer Đỏ ngự trị, rồi sau đó khắp nơi lại lên án việc Việt Nam xâm lược Campuchia giải tán chế độ Khmer Đỏ tàn bạo, tiếp nối với cuộc 'tấn công trừng phạt' của Trung Quốc vào biên giới phía Bắc của VN năm 1979."
...
Với lý do không chấp nhận việc chủ quyền của Campuchia bị xâm phạm, cộng đồng quốc tế tiếp tục ủng hộ tính hợp pháp của Khmer Đỏ, cho giữ ghế tại LHQ trong những năm 80, cô lập chính quyền do Hunsen lãnh đạo về cả kinh tế và chính trị.
...
Đối diện với sự án binh BẤT ĐỘNG của cộng đồng quốc tế và các cuộc tấn công vượt sự qua biên giới của Khmer Đỏ, câu hỏi là VN còn lựa chọn thực tế NÀO KHÁC ngoài việc đơn phương hành động? Chỉ trích tiếp tục đổ xuống đầu VN vì đã phản ứng, đã 'chiếm đóng' Campuchia một thập kỷ từ sau năm 1978. Nhưng trong khi họ chỉ trích, thì sự hiện diện của Mỹ ở Thái Lan vẫn là một nguy cơ (với VN), tối thiểu là vũ trang cho Khmer Đỏ có thể tiếp tục tấn công. Trung Quốc từ sau thất bại mất mặt năm 1979 vẫn ủng hộ Khmer Đỏ và phản đối VN 'xâm lược' Campuchia. Đối diện với việc cộng đồng quốc tế bị bắt làm CON TIN cho những lợi ích đó (của các nước lớn), còn lựa chọn NÀO KHÁC cho Việt Nam?"
...
Vẫn là cộng đồng quốc tế (sau hiệp định Paris năm 1991), đã NHẮM MẮT về việc người Việt thiểu số bị ngược đãi tại Campuchia. Khmer Đỏ cải tổ có chân trong chính quyền Campuchia tiếp tục các chiến dịch chống lại người Việt. Hơn 100 thường dân Việt đã bị chúng thảm sát trong khu vực do lực lượng của LHQ (UNTAC) kiểm soát."
--
"Còn lựa chọn NÀO KHÁC cho VN?" Trong thế kỷ 20, VN đã nhiều lần trông đợi vào sự tích cực của cộng đồng quốc tế cho hòa bình tại Đông Dương, để rồi lại thất vọng.
*
VN đã chỉ còn cách duy nhất là dùng sức mình để giải phóng và mang lại hòa bình cho chính mình, đưa cộng đồng quốc tế tới chỗ phải tôn trọng độc lập- thống nhất và các quyền an ninh của VN./.
-----
Tham khảo:
[1] Leighton, 1978. Perspectives on the Vietnam-Cambodia Border Conflict.
[2] Saving Strangers: Humanitarian Intervention in International Society. P. 81-82.
[3] Blood and borders: The responsibility to protect and the problem of the kin-state. P. 158-160.